علت ساییدگی لگن چیست؟

ساییدگی لگن یا همان آرتروز مفصل لگن، یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصلی در بزرگسالان و سالمندان است که می‌تواند باعث درد شدید، کاهش حرکت و اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره شود. مفصل لگن یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن است که مسئول تحمل وزن و ایجاد حرکت در فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، نشستن و ایستادن است. در این مقاله به بررسی علت‌های ساییدگی لگن، علائم، روش‌های تشخیص و درمان، و نقش دکتر مهرداد منصوری در مدیریت این بیماری پرداخته می‌شود.

ساییدگی لگن چیست؟

ساییدگی لگن یا آرتروز لگن، به فرسایش غضروف مفصل ران گفته می‌شود که منجر به تماس مستقیم استخوان‌ها، درد و محدودیت حرکت می‌گردد. غضروف نقش محافظتی دارد و اجازه می‌دهد استخوان‌ها بدون اصطکاک حرکت کنند. وقتی این غضروف تحلیل می‌رود، اصطکاک استخوان‌ها افزایش یافته و باعث التهاب و درد می‌شود.

علت‌های ساییدگی لگن

علت‌های ساییدگی لگن می‌توانند متعدد و ترکیبی باشند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

1. افزایش سن

با بالا رفتن سن، سلول‌های غضروفی تحلیل می‌روند و توانایی ترمیم آن‌ها کاهش می‌یابد. به همین دلیل ساییدگی لگن در افراد بالای ۴۰ سال شایع‌تر است.

2. سابقه آسیب یا شکستگی

ضربه یا شکستگی‌های مفصل لگن می‌تواند باعث آسیب غضروف و تحلیل آن شود و در نهایت به ساییدگی لگن منجر گردد.

3. اختلالات مادرزادی و ساختاری

برخی ناهنجاری‌های مادرزادی مانند دررفتگی مادرزادی مفصل ران یا نقص‌های آناتومیک لگن، باعث توزیع نامناسب فشار روی مفصل و افزایش احتمال ساییدگی لگن می‌شوند.

4. بیماری‌های مفصلی دیگر

بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونت‌های مفصلی می‌توانند غضروف مفصل را تخریب کنند و روند ساییدگی لگن را تسریع نمایند.

5. اضافه وزن و چاقی

وزن زیاد باعث فشار بیشتر روی مفصل لگن می‌شود. این فشار اضافی می‌تواند غضروف را تحلیل برده و به ساییدگی لگن منجر شود.

6. فعالیت‌های بدنی شدید و ورزش سنگین

فعالیت‌های مداوم با فشار زیاد روی مفصل، مانند دویدن طولانی یا ورزش‌های سنگین، می‌توانند روند ساییدگی را تسریع کنند.

7. ژنتیک و سابقه خانوادگی

در برخی افراد، استعداد ژنتیکی برای تحلیل غضروف و ساییدگی مفصل وجود دارد که می‌تواند عامل مهمی در ابتلا به ساییدگی لگن باشد.

دکتر مهرداد منصوری با بررسی سابقه پزشکی، سبک زندگی و عوامل ژنتیکی بیمار، می‌تواند علت اصلی ساییدگی لگن را شناسایی و بهترین برنامه درمانی را تعیین کند.

علائم ساییدگی لگن

تشخیص زودهنگام ساییدگی لگن بستگی به شناخت علائم اولیه دارد. مهم‌ترین علائم شامل:

درد مفصل لگن
درد معمولاً در کشاله ران، جلوی ران یا لگن احساس می‌شود و با فعالیت افزایش می‌یابد.
خشکی مفصل
کاهش انعطاف مفصل، به ویژه در صبح یا بعد از استراحت طولانی، از علائم رایج است.
کاهش دامنه حرکت
محدودیت در خم کردن، چرخش یا باز و بسته کردن مفصل لگن.
صدا یا خرد شدن مفصل
هنگام حرکت مفصل، صدای تقه یا خرد شدن ممکن است شنیده شود.
لنگش و تغییر در راه رفتن
درد و محدودیت حرکت باعث تغییر الگوی راه رفتن و لنگش می‌شود.
تورم و التهاب خفیف
در برخی موارد، مفصل دچار التهاب و تورم می‌شود که همراه با درد است.

روش‌های تشخیص ساییدگی لگن

تشخیص دقیق ساییدگی لگن نیازمند بررسی‌های بالینی و تصویربرداری است.

1. معاینه بالینی

دکتر مهرداد منصوری ابتدا بیمار را معاینه می‌کند. دامنه حرکت مفصل، قدرت عضلات و وجود درد بررسی می‌شود. همچنین نحوه راه رفتن و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره ارزیابی می‌گردد.

2. تصویربرداری پزشکی

الف) رادیوگرافی ساده (X-ray)

رادیوگرافی برای بررسی تغییرات استخوانی، کاهش فضای مفصلی و تشکیل استئوفیت‌ها کاربرد دارد.

ب) MRI

MRI وضعیت غضروف، بافت نرم و التهاب مفصل را نشان می‌دهد و برای تشخیص مراحل اولیه ساییدگی لگن مفید است.

ج) CT Scan

تصاویر سه‌بعدی استخوان‌ها و مفصل را ارائه می‌دهد و برای برنامه‌ریزی جراحی مناسب است.

3. آزمایش‌های تکمیلی

آزمایش‌های خون معمولاً برای رد بیماری‌های التهابی یا عفونی مفصل انجام می‌شود. شاخص‌های معمول شامل ESR، CRP و CBC هستند.

روش‌های درمان ساییدگی لگن

درمان ساییدگی لگن بسته به شدت بیماری و سن بیمار متفاوت است و می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی باشد.

1. درمان غیرجراحی

الف) دارودرمانی

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب مفصل تجویز می‌شوند.

ب) فیزیوتراپی

تمرینات تقویتی و کششی عضلات اطراف مفصل به حفظ حرکت و کاهش فشار روی مفصل کمک می‌کند.

ج) کاهش وزن

کاهش وزن اضافی فشار وارد بر مفصل لگن را کاهش داده و روند ساییدگی را کند می‌کند.

د) وسایل کمکی

استفاده از عصا یا واکر می‌تواند به کاهش درد و فشار روی مفصل کمک کند.

2. درمان جراحی

در صورتی که روش‌های غیرجراحی پاسخگو نباشند یا بیماری پیشرفت کند، جراحی توصیه می‌شود.

الف) تعویض کامل مفصل لگن (Total Hip Replacement)

در این روش، سر استخوان ران و حفره لگن با پروتز جایگزین می‌شود و درد کاهش می‌یابد و دامنه حرکت بهبود پیدا می‌کند.

ب) تعویض جزئی مفصل لگن (Hemiarthroplasty)

در این روش فقط سر استخوان ران جایگزین می‌شود و کاسه لگن دست نخورده باقی می‌ماند. این روش معمولاً در سالمندان با آسیب محدود مناسب است.

ج) استئوتومی لگن

برش و اصلاح استخوان لگن برای تغییر زاویه فشار و بهبود توزیع بار روی مفصل، در بیماران جوان استفاده می‌شود.

دکتر مهرداد منصوری با تجربه در جراحی‌های لگن، بهترین روش درمانی را برای هر بیمار انتخاب می‌کند تا نتیجه درمان بهینه و ایمن باشد.

مراقبت‌های پس از درمان

1. فیزیوتراپی و توانبخشی

تمرینات اختصاصی برای حفظ دامنه حرکت و تقویت عضلات اطراف مفصل پس از درمان ضروری است.

2. کنترل درد و التهاب

داروهای تجویزی و روش‌های فیزیوتراپی به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.

3. پیگیری منظم پزشکی

بررسی وضعیت مفصل و پروتز در صورت جراحی، کلید پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت است.

4. سبک زندگی سالم

ادامه فعالیت بدنی متعادل، تغذیه مناسب و کنترل وزن به حفظ سلامت مفصل کمک می‌کند.

نقش دکتر مهرداد منصوری در مدیریت ساییدگی لگن

دکتر مهرداد منصوری با تخصص و تجربه در ارتوپدی، نقش مهمی در تشخیص، درمان و پیگیری بیماران با ساییدگی لگن دارد. خدمات ایشان شامل:

تشخیص دقیق و تعیین علت ساییدگی لگن
ارائه درمان غیرجراحی در مراحل اولیه
انجام جراحی‌های تعویض مفصل یا اصلاحی
طراحی برنامه توانبخشی اختصاصی
پیگیری طولانی‌مدت بیماران برای جلوگیری از پیشرفت بیماری

نتیجه‌گیری

ساییدگی لگن یکی از مشکلات شایع مفصل ران است که با درد، محدودیت حرکت و کاهش کیفیت زندگی همراه است. علت‌های آن شامل افزایش سن، آسیب‌ها، بیماری‌های مفصلی، اضافه وزن، فعالیت‌های شدید و عوامل ژنتیکی است.

تشخیص زودهنگام توسط پزشک متخصص مانند دکتر مهرداد منصوری و استفاده از روش‌های تصویربرداری دقیق می‌تواند روند درمان را بهبود بخشد. درمان‌های غیرجراحی شامل دارودرمانی، فیزیوتراپی و کاهش وزن است و در صورت پیشرفت بیماری، جراحی تعویض مفصل یا استئوتومی لگن توصیه می‌شود.

با رعایت نکات مراقبتی، فیزیوتراپی و پیگیری منظم پزشکی، بیماران می‌توانند درد را کاهش داده، حرکت مفصل را بهبود بخشند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند.